عجالتا دست در بینی نکنید! ارتباط غیرمنتظره دست کردن در بینی و ریسک ابتلا به آلزایمر - وبلاگ راضانی

وقتی که افراد در بینی خود دست می نمایند، ممکن است به بافت های داخلی آسیب وارد نمایند. این آسیب می تواند به باکتری های خاصی مانند کلامیدیا پنیومونیه (Chlamydia pneumoniae) راهی باز کند تا مستقیماً به وسیله عصب بویایی (olfactory nerve) که حفره بینی را به مغز متصل می نماید، وارد مغز شوند. ورود این باکتری ها به مغز باعث تحریک واکنش های مشابه با علائم آلزایمر در موش ها شد. در حالی که نتایج این پژوهش هنوز بر روی انسان ها آزمایش نشده است، اما یافته ها اهمیت بالایی در فهم فرآیندهای ابتدایی شروع بیماری آلزایمر دارند.

چگونه آسیب به بافت بینی ممکن است به مغز آسیب برساند؟

در این تحقیق که به وسیله تیمی از پژوهشگران دانشگاه گریفیتس استرالیا (Griffith University) اجرا شده است، از باکتری کلامیدیا پنیومونیه که در انسان ها عفونت های تنفسی مانند ذات الریه (pneumonia) ایجاد می نماید، استفاده شد. این باکتری در بیشتر مغزهای انسان هایی که به زوال عقل دیررس مبتلا شده اند، یافت شده است. پژوهشگران نشان دادند که در مدل های حیوانی این باکتری می تواند به وسیله عصب بویایی، به مغز نفوذ کند.

زمانی که بافت پوششی یا اپیتلیوم (epithelium) بینی که لایه نازکی از سلول ها است و در بالای حفره بینی قرار گرفته است، آسیب ببیند، این باکتری ها سریع تر و به طور مؤثرتری به سیستم عصبی مرکزی می رسند. با ورود این باکتری به مغز، پروتئین آمیلوید-بتا (amyloid-beta) که معمولاً در پاسخ به عفونت ها فراوری می گردد، به مقدار بیشتری ترشح می گردد. در بیماران مبتلا به آلزایمر نیز پلاک های پروتئینی آمیلوید-بتا در مقادیر زیادی دیده می شوند که با تحلیل حافظه و دیگر علائم این بیماری مرتبط است.

پیامی هشداردهنده از پژوهشگران

دکتر جیمز سنت جان (James St John)، عصب شناس و سرپرست این پژوهش، اعلام نمود: ما برای اولین بار نشان دادیم که کلامیدیا پنیومونیه می تواند مستقیماً به وسیله بینی به مغز وارد گردد و تغییرات پاتولوژیک ایجاد کند که به بیماری آلزایمر شباهت دارند. ما این اتفاق را در مدل های موش مشاهده کردیم و نتایج به دست آمده ممکن است برای انسان ها نیز نگران نماینده باشد.

این پژوهشگران بعلاوه از سرعت توسعه این باکتری در سیستم عصبی مرکزی موش ها شگفت زده شدند؛ زیرا تنها در عرض 24 تا 72 ساعت پس از ورود به بینی، این باکتری به مغز رسیده و عفونت عصبی ایجاد نموده بود. هرچند هنوز تعیین نیست که این تأثیرات در انسان ها به همان شکل مشاهده خواهد شد، اما بینی ممکن است یک مسیر سریع و ساده برای ورود باکتری ها و ویروس ها به مغز باشد.

آیا در انسان ها نیز همین اتفاق رخ می دهد؟

هنوز پژوهش های بیشتری ضروری است تا تعیین گردد که آیا همین مسیر در انسان ها نیز وجود دارد یا خیر. به گفته دکتر سنت جان، این پژوهش ممکن است به درک بهتری از آلزایمر منجر گردد. با این حال، این تیم تحقیقاتی تاکید نمود که عادت دست کردن در بینی و حتی کندن موهای بینی می تواند به بافت محافظ بینی آسیب بزند و امکان ورود باکتری ها به مغز را افزایش دهد.

یکی از سوالاتی که پژوهشگران قصد دارند در آینده به آن پاسخ دهند، این است که آیا تجمع پروتئین آمیلوید-بتا که در پاسخ به عفونت های مغزی رخ می دهد، یک واکنش ایمنی طبیعی است یا می تواند پس از بهبود عفونت به حالت عادی بازگردد. آلزایمر یک بیماری بسیار پیچیده است و محققان از زوایای مختلفی به آنالیز علل آن پرداخته اند. هر پژوهش تازه ما را یک قدم به درک این بیماری نزدیک تر می نماید.